Michael Chen | İçerik Stratejisti | 8 Ağustos 2024
Bu elmas etik yollarla mı çıkarılmıştı? Bir aşı üreticiden kırsaldaki kliniğe yaptığı yolculukta soğuk zincirde tutuldu mu? Bu marul sevkiyatı, olası kontaminasyona karşı geri çağırma kapsamına alınmalı mı? Maden minerallerinden suşi sınıfı ton balığına ve ilaçlara kadar her türlü ürün karmaşık tedarik zincirlerinden geçerken, blok zinciri teknolojisi kaynaktan tüketiciye kadar her işlemin şeffaf ve güvenilir bir kaydını oluşturur.
Blok zinciri, zinciri oluşturan birden fazla bilgisayarı kullanarak işlemleri (bloklar) güvenli bir şekilde kaydeden ve merkezi olmayan, dağıtılmış bir muhasebe defteri teknolojisidir. Bir blok doğrulandıktan sonra zincire eklenir; tüm işlemlerin şeffaf ve değiştirilemez bir kaydını oluşturur. Blok zinciri teknolojisi kripto paraları akla getirse de perakende, finans, sağlık hizmetleri ve diğer sektörlerde yeni ve heyecan verici kullanım senaryoları ortaya çıkıyor. Ortak bir noktaları var: Bu endüstriler, güvenli işlemler ve istendiği anda içgörü sunan sağlam bir tedarik zinciri yönetimine ihtiyaç duyuyor.
İnsan unsuru da var çünkü blok zinciri güçlü bir izlenebilirlik sağlamaya yardımcı olsa da, bulmacanın sadece bir parçası. Kuruluşlar, örneğin her bir partiye kadar izlenebilmeleri için malları veya bileşenleri güvenle etiketlemek üzere süreçlere ihtiyaç duyar. Bu durumda blok zinciri, dahil olan herkesin her adımda neler olduğunu tam olarak izleyebileceği bir sistemin temelini oluşturur. Bir ürünün geri çağrılması gerekiyorsa, etkilenen parçalar hızla belirlenebilir. Blok zincirinin dış müdahalelere dayanıklı yapısı, şirketlerin düzenlemelere veya güvenlik standartlarına uyum göstermesine yardımcı olur. Alıcılar ise malların tedarik zinciri boyunca nerede olduğuna dair net bir fikir edinirler.
Tedarik zinciri yönetiminde blok zinciri, bir tedarik zincirindeki işlemlerin şeffaflığını ve izlenebilirliğini sağlamak için blok zincirinin merkezi olmayan, güvenilir, dağıtılmış defter teknolojisini kullanır. Tipik olarak, tedarik zincirinde izne dayalı bir blok zinciri kullanılır. Yani kullanıcılar ilgili blok zinciri konsorsiyumunun üyeleri olmalı veya bir üye tarafından davet edilmelidir. Her işlem zincirdeki bir blokta kaydedilir, taraflar arasında emniyetli ve güvenilir bir değiş tokuş kaydı oluşturur. İşlemler yazıldıktan sonra değiştirilemez. İşlemin birden fazla kopyası kaydedildiği için kayıtları değiştirme girişimleri keşfedilecektir. Blok zinciri kullanımı, tedarik zincirinde ilerleyen malların gerçek zamanlı görünürlüğünü sağlayarak dolandırıcılığı azaltır ve verimliliği artırır.
Blok zinciri, tedarik zinciri yönetimi için ideal bir araç olabilir ve aşağıdakiler dahil olmak üzere başka değerli avantajlar sağlayabilir:
İlginç bir kullanım senaryosu da dijital belirteçlerin taşlar, emlak ve fikri mülkiyet gibi fiziksel veya dijital varlıkların sahipliğini doğrulamak için blok zinciriyle birleştirildiği belirteç haline getirilmiş varlıklardır. Her belirteç, temel varlığın belirli bir kısmına bağlı dijital sertifika görevi görür.
Şirketler ayrıca barkodları, RFID etiketlerini veya diğer tanımlayıcıları okuyabilen blok zincirine bağlı tarayıcıları standart bir tarayıcı gibi kullanabilir. Ancak sadece verileri depolamak yerine, taranan bilgiler, bir parçanın tedarik zincirindeki yolculuğunu kesin olarak izlemek için bir blok zincirine iletilir.
Ana Fikirler
Tedarik zincirleri için blok zincirinin ayrıntılarına giriş yapmadan önce, blok zincirinin çalışma şeklini anlamak önemlidir. Basitçe söylemek gerekirse, bir blok zinciri, yetkili taraflarca okunabilen değiştirilemez bir kayıt defter oluşturmak için birbirine bağlanan ve birden fazla konumda depolanan kayıt bloklarından oluşur. Kayıtlara müdahale etmeye yönelik girişimler kolayca tespit edilir ve böylece blok zincirinde depolanan veriler doğru kabul edilebilir.
Bunu göz önünde bulundurarak, blok zincirinin tedarik zincirinizde ne kadar yararlı olabileceğini düşünün. Örneğin, tedarik yöneticileri genellikle malları ve hizmetleri takip ederken birçok adım izler. Bu süreçler, genellikle birden fazla konumdaki birden fazla tarafı içerir. Hepsi sürecin kendisine ait kısmını gerçekleştirirken blok zincirini güncellediğinde, şeffaflık avantajı kolayca elde edilir.
Blok zincirinin doğruluğu ve güvenliği sayesinde, her taraf aynı bilgilere ulaşabilir ve güvenebilir. Bu, aksamaları ve hataları en aza indirmeye yardımcı olur. Bir şeyler ters giderse sorunun ne zaman ve nerede oluştuğunu bulmak kolaydır.
Blok zinciri, birçok yönden tedarik zinciri yönetimi için ideal bir çözümdür. Blok zinciri teknolojisi, işlemlerin dış müdahaleye dayanıklı ve merkezi olmayan bir kayıt altına alınmasını sağlayarak tedarik zincirinde ilerleyen malların durumunu izlemeyi ve doğrulamayı kolaylaştırır. Blok zinciri teknolojisi, doğrudan güvenlik ve izlenebilirlik sağlarken tüm tarafların okuyabildiği bir veri kaynağı sağlar. Geç güncellemeler, iletişim eksiklikleri veya hatalı kimlik doğrulama dahil olmak üzere yaygın tedarik zinciri sorunları en aza indirilir.
Blok zinciri, sahteciliği ve hataları önlemeye, evrak işlerini azaltmaya, kilometre taşlarına ulaşıldıkça otomatik ödemelerle nakit akışını iyileştirmeye yardımcı olabilir ve genel olarak, malları üretimden teslimata kadar izlemek için güvenilir bir sistem sağlayabilir. Bu da blok zincirini bir kuruluşun operasyon altyapısında değerli bir yatırım haline getirir.
Blok zincirleri bir tedarik zinciri için şeffaflık, güvenlik, izlenebilirlik ve görünürlük sağlar. Bunlar, riski en aza indirerek ve tedarik zinciri sürecindeki üçüncü taraf paydaşları birbirine bağlayarak hem doğrudan hem de dolaylı avantajlar sağlar.
Temel olanakları şunları içerir:
Blok zincirinin genele açık kayıt defteri, bir ürünün kaynağını baştan sona takip eder. İşlemleri tüm paydaşların kullanımına açık ortak deftere kaydeden blok zinciri, tedarik zincirinin her aşamasında şeffaf güncel bilgiler oluşturarak görünürlüğü en üst düzeye çıkarır. Bu gelişmiş izlenebilirlik, alınan kayıtların değiştirilmemesini sağlarken aynı zamanda hızlı kurtarma planları gerektiren gecikmeler, hasarlar veya diğer sorunlar hakkında en güncel bildirimi sağlar.
Blok zincirinin kayıt defteri, her adım gerçekleştiğinde tüm paydaşları gösterdiği için, belirli şartlar ve koşullar karşılandığında sözleşmede çağrılan eylemleri otomatik olarak yürüten akıllı sözleşmelerle entegre olabilir. Blok zincirinin akıllı sözleşmelerle birlikte kullanılması, kilometre taşları ve yürütülen sözleşme koşulları hakkındaki anlaşmazlıkları azaltır.
Bir blok zinciri, birden fazla sistemde tek yönlü hash oluşturma ve kaydetme işlemleri kullanarak güvenlik sağlar. Bu sayede veriler tüm kullanım amaçları için değiştirilemez hale gelir. Tek yönlü hash oluşturma, genele açık kayıt defterindeki verilerle depolanan benzersiz bir imza oluşturur. Veriler değiştirilirse, hash yeniden hesaplandığında imza eşleşmez ve blok zincirinin sahipleri bilgilendirilir. Hem hash hem de veriler değiştirilirse, defterin kopyaları arasında mutabakat sağlanmaz. En az üç genele açık kayıt defteri tutulur. Bu nedenle birini değiştirmek sorun olduğunu gösterir. İki doğru girdi sağlamlığını koruyacaktır. Genele açık kayıt defterlerinin tümünü değiştirmek çok zor bir iştir.
Ayrıca, zaman damgaları hash içine yedirilir ve blok zincirindeki önceki girişe bağlanır. Bu da defter girişlerini tahrif etmeyi pratikte imkansız hale getirir. Tüm bunlar optimize edilmiş kimlik doğrulaması sağlar; tedarik hırsızlığı ve sahte ürünlerin değiştirilmesi gibi gerçek dünyada görülen güvenlik risklerine yönelik fırsatlar sınırlandırılır.
Blok zinciri, tedarik zinciri yönetiminde oyunu değiştiren bir araç olabilir. Mal ve hizmetler tedarik zinciri boyunca hareket ettikçe işlemlerin şeffaflığını, hesap verebilirliğini ve reddedilemez bir kaydını sağlar. Örneğin, bir sözleşme, belirlenen yerde teslimatın onaylanması üzerine sevkiyat şirketine ödemeyi yapabilir.
Farklı endüstrilerin tedarik zinciri yönetimi için blok zincirini nasıl kullandıklarına ilişkin başlıca örnekler şunlardır:
Blok zinciri, malları ilk paketlemeden yüklemeye ve çeşitli taşıma merkezlerinde, araçlarda ve depolarda hareket etmeye kadar takip etmenin şeffaf ve güvenli bir yolunu sunar. Bu düzeyde uçtan uca izleme küresel paydaşlar için özellikle önemlidir ve genellikle zordur.
Buna ek olarak, ilaçlar gibi hassas malzemeler için blok zinciri, geleneksel süreçlere kıyasla daha hızlı ve güvenli izleme sağlar. Ürünlerin sabit bir sıcaklıkta tutulduğundan ve sahte ürünlerle değiştirilmediğinden emin olabilirsiniz. Bu nedenle FedEx ve UPS gibi şirketler, hizmet tekliflerini genişletmek, sevkiyat ve teslimat süreçlerinde şeffaflığı artırmak için blok zincirini kullanma potansiyelini araştırıyor.
Sağlık sektörü, reçeteli ilaçlar gibi mevzuat kapsamındaki malzemelerin kontrolü ve soğutma gibi özel nakliye gereksinimleri dahil olmak üzere benzersiz tedarik zinciri yönetimi zorluklarını gündeme getirir. Blok zinciri, bu gereksinimlerin üretimden tüketiciye kadar karşılandığını doğrulamak için hızlı ve güvenli bir yol sunar. Dünyanın dört bir yanından gelen tıbbi cihazlar ve malzemelerde, son derece karmaşık nakliye süreçleri, çeşitli bölgesel yasa ve düzenlemelerle uyumluluk hakkındaki raporlamaları birleştirmek için blok zinciri kullanılabilir.
Üretim süreçleri genellikle karmaşık tedarik zincirlerine sahiptir. Bu tedarik zincirlerinde bazen kaçınılmaz olarak tek hata noktaları bulunur. Tedarikçilerin malların hareketini doğrulamak ve izlemek için blok zinciri kullanmalarını sağlamak bu karmaşıklığın yönetilmesine yardımcı olabilir. Blok zinciri, doğası gereği geleneksel izleme sistemlerinin sahip olmadığı görünürlüğü ve izlenebilirliği sağlar, malzeme ve bileşenlerin yanlış yönlendirilmesini sınırlandırır, sahteciliği azaltır ve standartlara uyum sağlamaya yardımcı olur. Ayrıca, kilometre taşları karşılandıkça ödemeleri yürüten akıllı sözleşmeler kullanmak, paydaşlara katılmaları için güçlü bir teşvik sağlayabilir.
Blok zinciri, tedarik zincirlerinin çalışma biçiminde önemli bir dönüşümü temsil eder. Blok zinciri, işlemleri tek deftere kaydeder. Örnek olarak, özel tedarik zinciri yönetim sistemlerinde doğal olarak ortaya çıkan görünürlük ve sorumluluk boşluklarını kapatır. Aynı zamanda, blok zinciri eklemek, yoğun kaynak kullanımı gerektiren bir çaba olabilir çünkü tüm katılımcıların mevcut sistemlerini ve süreçlerini değiştirmelerini gerektirir.
Tedarik zincirine blok zinciri eklemenin en yaygın faydalarından ve katılımcılara yönelik zorluklarından bazıları şunlardır:
Tek, herkese açık okunabilir işlem kayıt defteri. Mevcut tedarik zinciri yönetim sistemleri, genellikle veri alışverişi standartlarından yoksun oldukları için gecikme süresini, insan hatalarını ve diğer sorunları daha da kötü hale getiren eski teknolojilere ve süreçlere dayalı olabilir. Blok zinciri, tüm tarafların teknolojiyi kullanıma aldıktan sonra en güncel bilgileri görmelerini ve güncellemelerini sağlayan, üzerinde anlaşılmış bir format ve mekanizma sağlar.
Doğrulanan işlemler. Tedarik zinciri yönetimi için blok zincirinde işlemleri doğrulamak için finans kurumları gibi üçüncü tarafları kullanmaya gerek yoktur. Şifrelenmiş ve herkese açık bir kayıt defteri bulunduğu için işlemler, teknolojiyi kullandıkları sürece tedarik zincirindeki her katılımcı için güvenli ve görünür hale gelir.
Kalıcılık ile izlenebilirlik. Blok zinciri kayıt defterleri kalıcıdır ve değiştirilemez. Bu nedenle tedarik zincirindeki tüm sorunlar kaynaklarına kadar kolayca izlenebilir. Şirketler, hangi gıdaların veya tıbbi ürünlerin geri çağrılması gerektiğini tam olarak bilebilir ve para tasarrufu sağlayabilir. Herhangi bir kalemin kökeni ile ilgili sorular sağlam kaynaklarla cevaplanabilir.
Tedarik zinciri doğruluğu. Blok zinciri, belgeleri kaydetmek için daha iyi bir yol sağlar. Bununla birlikte, katılımcılar veya bir üçüncü taraf standartlar grubu, belgelerin nasıl biçimlendirildiğini ve hangi bilgileri içereceğini belirlemelidir. Günümüzde, tedarik zinciri yönetimi için ortak standartlar mevcut değildir. Blok zincirinin şu anda kullanıldığı durumlarda, bu girişim genellikle belge biçimlendirme ve içerik dahil olmak üzere kurallar oluşturan çok büyük şirketler tarafından yönlendirilir. Belgeler hangi ayrıntıları gösterirse ancak o kadar doğruluk sağlanabilir.
Hızlı güncellemeler. Düzgün bir ayarlama için çalışma yapıldığında, blok zinciri kayıt defterine belge eklemek ucuz ve kolaydır. Bu da daha önemli kilometre taşlarını yerine getirme sürecinde hedeflere ulaşma durumunu gösteren hızlı ve son derece görünür güncellemeler yapılmasını teşvik eder.
Yakın zaman öncesine kadar blok zinciri, kripto paralar ve NFT'ler gibi BT endüstrisi inovasyonlarını destekleyen yeni ve popüler bir teknoloji trendiydi. Blok zinciri artık daha yerleşik hale geldi. Gelişimindeki bir sonraki adım, kuruluşların operasyonlarını daha iyi hale getirmelerine yardımcı olan diğer teknolojilerle entegrasyon sağlamak olacak. Neyse ki yapay zeka, IoT ve diğer teknolojiler blok zincirini tamamlayan özellikler sunuyor. Tedarik zincirleri, bunları bir araya getirerek daha iyi ve daha fazla otomatikleştirilmiş iş akışı belgesinden yararlanacaklar.
IoT cihazları çok miktarda veri üretir. Örneğin, konteynerlerdeki IoT sensörlerini düşünün. Blok zinciri entegrasyonu şu şekilde çalışabilir: Örneğin, taze süt ürünleri taşıyan bir konteyner, sürekli sıcaklık okumaları yapan ve ürünlerin ne kadar süredir taşındığını izleyen sensörlere sahiptir. Toplanan veriler güvenli bir şekilde bir blok zincirine iletilir ve birden fazla düğüme dağıtılmış bir kayıt defterinde depolanır ve böylece verilerin değişmezliği sağlanır. Blok zincirindeki yetkili katılımcılar sevkiyatı güvenle izleyebilir. Bu arada, blok zincirindeki akıllı sözleşmeler, IoT cihazlarından gelen veri olayları ile tetiklenebilir ve nakliye şirketine ödeme yapmak gibi eylemleri veya işlemleri otomatikleştirerek taze sütün mandıradan fabrikaya hızla ulaştırılmasını sağlayabilir. Bu, ürün kalitesini garanti altına almaya yardımcı olur.
Daha karmaşık tedarik zincirlerinde yapay zeka, örüntüleri belirlemek, ekipman arızası gibi sorunları tahmin etmek ve süreçleri gerçek zamanlı bilgilere dayalı olarak optimize etmek için toplanan çok yüksek miktarda veriyi analiz ederek büyük fayda sağlar. Yapay zekanın tahmine dayalı özelliklerini blok zincirinin güvenli veri paylaşımıyla birleştiren şirketler, tedarik zincirinin tamamını daha iyi hale getirebilir. Süt teslimatımızı düşünelim. Yapay zeka, farklı bir teslimat aracı kullanmanızı önermek için soğutma sistemine en son ne zaman bakım yapıldığı ve tahmin edilen sıcaklık artışı gibi verileri ilişkilendirebilir. Buna ek olarak, blok zincirinin merkezi olmayan yapısı iyi ölçeklenebildiği anlamına gelir. Bu sayede kilometre taşlarına ulaşıldıkça, analiz için ve yapay zeka sistemlerinin gecikmeler için bildirim gönderme veya akıllı sözleşme şartlarını yürütme gibi eylemleri tetiklemek için kullanması gereken verileri zamanında sağlayabilir.
Blok zinciri, tedarik zinciri yönetiminde yapay zeka ve IoT gibi teknolojileri geliştirmek için yeni fırsatlar sunuyor. Ürünlerin belirteç haline getirilmesi gibi yeni kullanım senaryoları, fiziksel varlıkların dijital temsilleri aracılığıyla daha hızlı işlemler ve daha fazla şeffaflık sağlayabilir. Blok zinciri, tüketicilere satın aldıkları ürünler hakkında bilgi edinme olanağı sağlayabilir. Tüketicinin blok zincirindeki ayrıntılı geçmişe erişmek için üründeki QR kodunu taramasına olanak tanıdığını, diğer bilgilerin yanı sıra malzemelerin kaynağını ve nakliye karbon ayak izini sergilediğini hayal edin.
Blok zinciri, para birimlerini izlemek için zaten kullanılıyor. Ticari ortaklar için, eşler arası güvenli işlemleri kolaylaştırabilir, şirketlerin merkezi olmayan bir platformda finansmana erişmesine izin verebilir ve daha küçük işletmelere için yeni genişleme fırsatları sağlayabilir.
Tedarik zinciri izlenebilirlik çözümleri sağlayan Alman girişimi Tracifier'i düşünelim. Tracifier, tedarik zinciri genelinde doğrulama ve izleme olanağı sunuyor. Şirket, özellikle gıda ürünlerinin nerede, ne zaman üretildiklerini, ilgili güvenlik standartlarını ve denetimleri takip etmeyi, izlemeyi ve doğrulamayı kolaylaştırmaya çalıştı.
Tracifier, blok zinciri teknolojisi sayesinde bunu başarabileceğini gördü ve Oracle Blockchain'i tedarik zinciri yönetimi veritabanına entegre etti. Şirket daha sonra işlemlerin ve kayıtların geçerliliğini doğrulayan şeffaf ve değişmez bir dijital kayıt defteri başlattı. Müşteriler için blok zinciri, her adımda güvenilir ve erişilebilir veriler sağlar. Akıllı sözleşmeler, süreç otomasyonu ve daha fazla şeffaflık, Tracifier'in müşterilerinin gıda işleme maliyetlerini %40'a kadar azaltmasına yardımcı oldu. Ayrıca Tracifier, daha fazla verimlilik, daha az gecikme ve daha düşük maliyetlerle kendi operasyonlarında da gelişmeler gördü.
Oracle, Tracifier gibi sizin kuruluşunuzun da blok zincirini entegre etmesine ve tedarik zinciri yönetimi çözümünüzden en iyi şekilde yararlanmasına yardımcı olacak yenilikçi araçlara sahiptir. Oracle'ın blok zincirini tedarik zinciri sürecinize dahil etmeyi nasıl destekleyebileceğini öğrenin.
Blok zinciri teknolojisi gelişiyor ve tedarik zinciri yönetimindeki potansiyel uygulamaları sürekli genişliyor. Blok zinciri teknolojisi gelişip yapay zeka, IoT ve diğer inovasyonlar ile daha da entegre oldukça, tedarik zinciri yönetiminin geleceğini dönüştürecek daha da fazla çığır açan uygulama alanının ortaya çıkmasını bekleyebiliriz.
Blok zincirinin avantajları tedarik zinciri ile sınırlı değildir. Bu teknolojiyi kullanmaya başladığınızda, bunu şirketinizin genelinde kullanma fırsatlarını göreceksiniz.
Blok zinciri nedir ve tedarik zincirlerinde nasıl kullanılır?
Blok zinciri, denetleme ve diğer amaçlar için herkese açık olarak okunabilen güvenli ve merkezi olmayan bir dijital kayıt defteridir. Kriptografi sayesinde, kayıt defterindeki girişleri değiştirilemez hale getirir. Tedarik zincirlerinde lojistik, envanter ve teslimat kayıtlarının sürekli olarak bağlantılı ve güncel kalmasını, tüm paydaşların güncel bilgilerle süreçten haberdar olabilmesini sağlar.
Blok zinciri tedarik zincirlerini nasıl daha iyi hale getirebilir?
Tedarik zincirleri, çoğu zaman dünya genelinde birçok tarafı içerdiği için doğru, hızlı güncellenen, güvenli ve görünür bir kayıt, süreçte rol alan herkese fayda sağlar. Blok zinciri kullanıldığında tek kayıt defteri, herkesin verilerini değiştirilemez kayıtlar halinde birleştirir. Bu sayede bir güncelleme gerçekleştiğinde, küresel görünürlükle bir sonraki aşamaya geçer.
Blok zinciri, tedarik zincirlerinde şeffaflığı ve izlenebilirliği nasıl artırabilir?
Blok zinciri, tedarik zincirlerinde şeffaflığı ve izlenebilirliği önemli ölçüde artıran birkaç önemli özellik sunar. Temel özellik, tedarik zincirindeki işlemlerin kaydedildiği ve paylaşıldığı sabit veya değiştirilemez kayıt defteridir. Bu defter, bir ürünün hammaddeden nihai tüketiciye kadar izlediği her adımın doğrulanabilir bir kaydını oluşturur. Süreçte rol alan herkes bu kayda erişebilir ve teknoloji, herkesin aynı bilgilere sahip olmasını sağlar.
Blok zinciri, özellikle merkezi olmayan bir sistemde veri gizliliği ve güvenliğini nasıl sağlar?
Blok zincirinin tek yönlü şifreleme özelliği ve kayıt defterinin birden fazla kopyasını çıkarması, sahte girişler oluşturmayı veya mevcut girişleri değiştirmeyi neredeyse imkansız hale getirerek güvenliğin sağlanmasına yardımcı olur. Bununla birlikte, teknolojinin özündeki şeffaflık, özellikle genele açık blok zincirleri kullanıldığında gizlilik sorunlarını artırabilir. Bu sorun için, erişimi yetkili katılımcılarla kısıtlayan özel blok zincirlerinin ve hassas verileri blok zincirinde depolamadan önce benzersiz bir koda (hash) dönüştüren hash oluşturma teknolojisinin kullanılması gibi iki çözüm düşünülebilir. Böylece orijinal veriler korunurken, orijinallik doğrulanabilir.