Finansal planlama nedir?

Bağlantılı kurumsal planlama olarak da bilinen finansal planlama, işletmelerin stratejik yönü modellemesine, finans ve iş performansını optimize etmek için adımlar atmasına olanak tanır. Bu yaklaşım ileriye dönüktür ve finans ekibinin işletmeyi stratejisinde başarıya ulaşmaya yönlendirmesine yardımcı olmak için kullanılır. Finansal planlama; uzun vadeli planları, senaryo modellemeyi, yıllık bütçeleme ve tahminleri, özel raporları ve analizi kapsar.

Finans ekibi, şirket stratejisini ve hedeflerini iş kollarına ve operasyonlara iletmek için finansal planlamayı kullanır. Finans ekibi bir iş ortağıdır. Bir kuruluşun finansal hedeflerine katkıda bulunan pazarlama planları, proje planları, iş gücü planları ve diğer operasyon planlama girişimleri gibi yıllık planları geliştirmek üzere diğer alanlarla birlikte çalışır.

Son birkaç yılda, finansal planlama, periyodik bir faaliyet olmanın ötesine geçerek tarihi performansı hesaba katan, bir şirketin finansal hedeflerine doğru yürüdüğünden emin olacak şekilde faktörleri düzenlemek için sürekli yürütülen bir çalışmaya dönüştü. Bu değişikliğe uyum sağlamak için finansal planlama uygulamalarının, tüm kuruluşun bağlantılı görünümüne yönelik planlar oluşturmak için HCM, ERP, tedarik zinciri ve operasyon gibi diğer sistemlerle uyumlu hale getirilmesi gerekir.

Finansal elektronik tablo planlamada hala kullanılıyor mu?

Kurum genelinde planlama ve bütçeleme yazılımlarının var olmasına rağmen birçok finans uzmanı hala elektronik tablolardan yararlanıyor. Ancak finansal elektronik tablolar birçok yapısal nedenden ötürü ileriye dönük planlamayı zorlaştırır. Öncelikle, elektronik tablolar denetim ve güvenlik eksikleri, artan insan hataları, yönetişimsiz çok sayıda sürüm gibi riskleri gündeme getirir. Elektronik tablolarla verilerin toplanması daha uzun sürer. Eklendiği sırada güncelliğini çoktan yitirebilir. Kurumların elinde finans ve operasyon planlarının yalnızca bazı anlık durumları kalır.

Finansal planlamada kullanılan elektronik tablolar birbiriyle bağlantısızdır. Bunlar işletmenin farklı alanlarında segmentlere ayrılır. Bu nedenle kuruluş genelinde plan yapmak için net bir görüş alanına sahip olmak çok zordur. Bir elektronik tablodan diğerine birden fazla makro ve bağlantı kurulduğunda birden fazla elektronik tablonun izlenmesi zordur.

Ama belki de daha önemlisi, elektronik tablolar günümüzün şirket genelindeki planlama, bütçeleme, tahmin, raporlama ve analiz gereksinimlerini karşılamak için tasarlanmamıştır. Bunları bir ERP veya başka bir kuruluş sistemine indirmek zordur. Ayrıca elektronik tablolar, birden fazla veri kaynağından ve ayrıntılı simülasyonlar gibi tahmine dayalı özelliklerden yararlanabilen gelişmiş teknolojileri içermez.

Finansal planlamanın tarihi

Finansal planlama, geçmişte işletmenin diğer alanlarıyla bağlantısı olmayan, büyük ölçüde elle yürütülen bir süreçti. Geçmişin finansal planlamasının çevikliği ve doğruluğu sınırlıydı. Sadece üç aylık ve/veya yıllık olarak yapıldı. Genellikle güvenlik, hata, hız ve yanlış veri risklerini gündeme getiren bir sürü Excel elektronik tablosuyla yapılırdı. Yanlış ve güncelliğini yitirmiş bilgiler nedeniyle, işletmedeki yakın zamanlı değişikliklere göre doğru tahminler yürütüp düzenlemeler yapmak genellikle zordu.

Bazı kuruluşlar planlamayı, katma değer sağlayan bir görev yerine işletmeyi gerçekten yönlendirmek için kullanılabilecek ve yapılması gereken yıllık bir çalışma olarak gördüler.

Finansal planlama yazılımı yol haritası

Aksine, günümüzde finansal planlama veriye dayalıdır. Planlama, genellikle finans ekibinin gerçekleştirdiği periyodik bir faaliyet olmanın ötesine geçerek daha sürekli ve bağlantılı bir sürece dönüştü. Finansal planlama giderek daha tahmine dayalı hale geliyor, veri biliminden yararlanıyor, sadece nelerin gerçekleştiğine veya gerçekleşmekte olduğuna değil, neden ve nasıl gerçekleştiğine, ayrıca gelecekte nelerin gerçekleşebileceğine odaklanan en iyi uygulamaları ve yöntemleri kullanıyor.

Finansal planlama yıllar içinde gelişerek, büyük ölçüde elle yürütülen, insan girdilerine dayalı süreçten; makine öğrenimi, yapay zeka ve diğer gelişmiş teknolojileri de içerebilen veriye dayalı bir sürece dönüştü. Planlama ve tahmin kararları geçmiş trendlere dayalı olarak alınırdı. Şimdi ise tahminler, daha da çevik ve doğru bir planlama süreci için çok sayıda veri noktasına, senaryoya ve trede dayalı makine öğrenimi öngörülerini içeriyor.

Planlama ve bütçeleme

Planning ve bütçeleme yazılımı 25 yıldan uzun süredir kullanılıyor. Ancak şirket içi veya istemci/sunucu tabanlı çözümlerden bulut tabanlı çözümlere geçiş yaparken büyük ölçüde gelişti. Bu da tümüyle bağlantılı bir kurumsal plan sunmak için yazılımın finans, iş kolları ve operasyon gibi kuruluşun tüm departmanlarında yaygın olarak kullanılmasına olanak tanıyor.

Kuruluşunuz için bir planlama ve bütçeleme aracı ararken göz önünde bulundurmanız gereken beş önemli unsur vardır:

1. Yerleşik planlama karar destek sistemi ve en iyi uygulama planlama çerçeveleri

Planlama ve bütçeleme çözümü sadece modelleme için boş bir tuval sunmamalıdır. Planlama karar destek sistemi ve tahmine dayalı planlama için yerleşik olanaklar, faktöre dayalı bütçeleme, sağlam varsayım senaryosu modelleme, güvenli alanda çalışma, aşağıdan yukarıya/yukarıdan aşağıya bütçeleme, onaylar ve iş akışları gibi, hemen kullanmaya başlayabileceğiniz en iyi uygulamaları da içermelidir.

Ayrıca, uzun vadeli planlama, iş gücü planlama, sabit varlık planlama, proje finansal planlama gibi her biri tümüyle işlevsel, birlikte çalışmak üzere tasarlanmış ve mevcut planlama süreçlerinize sorunsuzca entegre edilen, amaca dönük ve desteklenen modüller bulunmasını beklemelisiniz.

2. Finans, operasyon ve iş kolu planlamasını kapsayan olanaklar

Finansal planlama sağlamakla kalmayıp İK, BT, tedarik zinciri ve satış gibi iş kollarına destek olmak için operasyon planlama ve modelleme de sağlayan, gerçekten kapsamlı bir bağlantılı planlama platformu çözümü aramalısınız. Bu, yalnızca "pazar yerinde" bulunan bir eklenti değil, yazılım satıcınız tarafından geliştirilen ve bakımı sürdürülen bir çözüm olmalıdır.

3. Kullanıcıların büyük ölçekli, serbest form finans ve operasyon modellemesi yapabilmesi

Günümüzün yüksek tempolu ve çevik iş modelleri, finansal ve operasyonel senaryoları kolayca modelleyebilmenizi gerektiriyor. Sistemin serbest form modellemede kullanılacak geniş veri hacimlerini alma ve işleme becerisi çok önemlidir. İşletmelerin bu tür analitik çalışmalarında dev miktarda veriyi kullanabilmeleri için güçlü bir arka uç motoruna sahip olması kritiktir. Özel modellemenin potansiyelini hayata geçirebilen bir planlama ve tahmin çözümü için bu özellik olmazsa olmazdır. Ayrıca, büyük miktarda veri ve kullanıcı genelinde ölçeklenebilirliğin kolayca sağlanabildiğinden emin olun.

4. Sağlam yönetim ve finansal raporlama

Raporlama, birçok farklı şeyi ifade eden bir joker sözcük olabilir. Verilerinizi ince dilimlere ayırarak özel analiz yapmak isteyebilirsiniz. Durum güncellemeleri için yalnızca standart bir konsol kullanmak isteyebilirsiniz. Kolayca yazdırılabilecek, görsel açıdan mükemmel, standart bir rapor paketine de muhtemelen ihtiyacınız olacaktır.

Çoğu kuruluş, raporlama paketlerini hazırlarken iş birliğine dayalı anlatı unsurları ekleyerek yönetim raporlarını modernize etmek ve düzene oturtmak istiyor. Planlama sistemlerinizin demo ortamlarının dışında da tüm bunları yapabileceğinden emin olun.

Kapsamlı bir EPM planlama çözümü; konsollar, özel analiz, görsel açıdan mükemmel finansal raporlar ve eksiksiz anlatı raporları dahil olmak üzere tüm raporlama gereksinimlerini karşılamalıdır. Tüm bunlar tarayıcılar, mobil cihazlar ve yakından tanıdığınız diğer araçlarda ulaşılabilir olmalıdır. Anlatı içeren karmaşık bütçe defterlerinden özel analize kadar tüm raporlama gereksinimleri, finans profesyonellerinin yakından tanıdığı ve kolayca kullanabildiği elektronik tablo arayüzleriyle sunulmalıdır. Global iş dünyasının hızlı değişen doğası, çok sayıda özel analiz gerektirdiği ve veri güvenliğini tehlikeye atmaması gerektiği için bu tür esneklik önemlidir.

5. Gömülü makine öğrenimi sayesinde otomatik finansal veri analizi

Makine öğrenimi gibi gelişmekte olan teknolojiler, iş uygulamalarını hızla değiştiriyor. Veri biliminin kullanımı sayesinde tahmine dayalı analitik, tek kişinin fark edemeyeceği korelasyonları, normal dışı değerleri veya istisnaları ortaya çıkarabilir. Planlama faaliyetlerinin doğruluğunu önemli ölçüde geliştirebilir, planlama süreçlerinde ve verileri analiz etmekte harcanan süreyi önemli ölçüde azaltabilir. Veri bilimcilere gerek kalmadan, yerleşik veri biliminden yararlanarak, anormalliklere ve normal dışı değerlere göre harekete geçmeye ve tahminlerinizdeki yanılgıları ortadan kaldırmaya odaklanın.

Bütçe

Bütçe, kuruluş için giderlerin nasıl tahsis edileceğini belirlemek üzere fiili ve beklenen finansal performans kıyaslarının analiz edilmesini ve karşılaştırılmasını gerektirir.

Pek çok şirketin bütçesinde şunlar bulunur:

• Gider bütçeleri
• Sermaye gideri bütçeleri
• Ayrıntılı gelir bütçeleri
• Nakit akışı bütçeleri
• Ayrıntılı üretim bütçeleri

Sıfır tabanlı bütçeleme

Sıfır tabanlı bütçeleme, normalde bir kuruluş bünyesindeki maliyetleri düzene oturtmak için kullanılan bir bütçeleme disiplinidir. Tüm maliyetlerin bütçeye dahil edilmesi ve son derece ayrıntılı olarak gerekçelendirilmesi uygulamasına dayanır. Önceki bütçeler göz ardı edilir ve tüm bütçeler sıfır tabanından başlatılır (önceki maliyetlere bakılmaz). Bu genellikle maliyet azaltma süreci olarak görülür ancak kaynakların gelir getiren faaliyetlere odaklandığından emin olmak için de kullanılabilir.

Yukarıdan aşağıya - aşağıdan yukarıya bütçeleme karşılaştırması

Yukarıdan aşağıya yaklaşımda üst düzey yönetim tüm kuruluş için yüksek düzeyli bütçe geliştirir. Kurumsal görünümden operasyon planına, daha alt departmanlara veya bütçe sahibi düzeyine kadar hedefleri tahsis eder. Aşağıdan yukarıya yaklaşımla süreç, bireysel departman veya bütçe sahiplerinin bütçe oluşturmasıyla başlar. Daha sonra bu bütçeler onay için üst düzey bütçe paydaşlarına gönderilir.

Tahminler

Tahminler veya tahmin üretme, bütçe hedefleri ve performansın karşılaştırılmasına dayalı olarak düzenlemelerin periyodik olarak veya sürekli olarak yapıldığı bir süreçtir. Bu, tahsis edilen hedeflerle daha iyi uyum sağlamak için finansal ve operasyonel düzenlemeleri modelleme ve uygulama sürecidir. Sürekli olarak gerçekleşen bu sürece, sürekli tahminler de denir.

Bütçe ve tahmin arasındaki fark

Bütçe, bir şirketin gelecekteki belirli bir dönem için elde etmek istediği finansal beklentiyi özetler. Bir kuruluşun stratejisini veya uzun vadeli planlarını nasıl yürütebileceğini planlamak için finansal temelin ayarlanmasına yardımcı olur. Bir şirketin bütçesi genellikle genellikle yarı yıllık veya yıllık periyodlarla yeniden değerlendirilir. Bütçe aşağıdakileri içerir:

• Gelir ve gider tahminleri
• Beklenen nakit akışları
• Beklenen borç ödemeleri
• Fiili sonuçları beklenen performansla karşılaştırmak için kullanılan karşılaştırmalı değerlendirmeler

Buna karşılık, finansal tahmin, yıllık bütçenin gerçekleştirilmesini garanti altına almak için öncelikler, hedefler ve eylemler arasında uyum sağlamak üzere, geçmiş performansa dayalı olarak, planda düzenlemeler yapar. Yönetim ekibi, finansal tahminleri kullanabilir ve gerçek verilere dayalı olarak anında adımlar atabilir. Tahmin, bütçeden çok daha sık geliştirilir ve yeniden değerlendirilir. Pek çok durumda, tahmin yıl boyunca devam eden bir süreçtir.

Finansal tahmin yöntemleri

Nitel tahmin, nicel tahmin ve ikisinin kombinasyonunu kullanan farklı finansal tahmin yöntemleri vardır.

Senaryo planlama

FP&A çalışanlarının işletmeyi en iyi finansal konuma getirmek için en iyi durum, beklenen ve en kötü durum senaryolarını ortaya koyduğu senaryo planlama, bir finansal modelleme türüdür. Bu sonuçlara dayalı olarak, kuruluşlar farklı sonuçlara yanıt vermek üzere adımları belirleyebilir. Bu tahminler kişi sayısı, piyasa çöküşleri, projeler, ürün lansmanları, sermaye giderleri ve diğer yatırımlar için planlama yapmaya da yardımcı olabilir.

Monte Carlo simülasyonları

Monte Carlo simülasyonları, kolayca tahmin edilemeyen bir süreçte farklı sonuçların olasılıklarını modellemek için kullanılır. Bazen öngörü ve tahmin modellerinde risk ve belirsizliğin etkisini anlamak için kullanılır. Monte Carlo simülasyonlarını kullanarak çeşitli senaryoların ne ölçüde olası olduğunu belirleyebilir ve kararlarınıza güven duyabilirsiniz.

Eşit paylı amortisman tahmin yöntemi

Bu yöntem genellikle şirketin büyüme hızı sabit olduğunda, aynı hızdaki sürekli büyümenin net bir görünümünü elde etmek için kullanılır. Yalnızca temel matematik ve geçmiş verilerini içerir. En nihayetinde finans ve bütçe hedeflerine yön gösterebilecek büyüme tahminleri sunar.

Hareketli ortalama tahmin yöntemi

Hareketli ortalama, gün, ay veya üç aylık dönem gibi görece kısa zaman dilimlerinde sunulan belirli bir metriğin ortalama performansının hesaplanmasıdır. Trendleri izlemede çok geciktiği için yıllar gibi daha uzun zaman dilimlerinde kullanılmaz.

Basit doğrusal regresyon tahmin yöntemi

Bağımlı ve bağımsız birer değişken arasındaki ilişkiye dayalı bir trend çizgisi grafiği oluşturmak için kullanılır. Doğrusal regresyon analizi, y eksenindeki bağımlı değişkende yaşanan dönüşümleri x eksenindeki açıklama değişkenindeki dönüşümlerle gösterir. X ve Y değişkenleri arasındaki korelasyon, genellikle yukarı veya aşağı hareket eden veya istikrarlı yürüyen bir grafik çizgisi oluşturur. Bu da genel trendi gösterir.

Çoklu doğrusal regresyon tahmin yöntemi

Bu yöntem, projeksiyon hazırlamak için ikiden fazla bağımsız değişken kullanır. Çoklu doğrusal regresyon (MLR), temelde bağımsız açıklayıcı değişkenler (parametreler) ve bağımlı yanıt değişkeni (sonuç) arasındaki ilişkinin modelini oluşturur.