Lean Construction: hoe u uw planningsproces kunt verbeteren

Rick Bell | Content Strategist | 7 juni 2024

Planning is al tientallen jaren een van de belangrijkste onderdelen van het beheren van bouwprojecten. In de afgelopen jaren kon de branche kennismaken met 'lean bouw', een reeks middelen en methoden die zijn ontstaan binnen de industriële productie. Bij lean bouw worden de plannings- en uitvoeringsprocessen verschoven naar een raamwerk van hoogfrequente samenwerking en continue workflow op de werklocatie. Lean bouwplanning heeft in veel bouwkringen de voorkeur gekregen, maar wordt niet universeel aanvaard.

In dit artikel worden de voordelen en uitdagingen van lean bouwplanning uiteengezet en de best practices beschreven waarmee de efficiëntie en productiviteit van projecten kunnen worden verbeterd. Tevens wordt nagegaan hoe lean technieken kunnen worden toegepast op het planningsproces en welke tools kunnen helpen bij het maken van een lean bouwplanning. Aan het einde van dit artikel weet u meer over hoe u met lean bouwplanning uw projectbeheerprocessen kunt verbeteren.

Wat is lean bouwplanning?

Lean bouwplanning is overgenomen van een industrieel productieproceskader dat is afgestemd op het productiesysteem van Toyota. Dit kader is gebaseerd op vier fundamentele concepten: Wat moet er worden gedaan? Wat kan er worden gedaan? Wat wordt er gedaan? Wat is er gedaan?

Deze concepten komen tot uiting in vijf lagen van productieplanning, waarbij er een projectplanning op hoog niveau wordt ontwikkeld en vervolgens wordt onderverdeeld in intervalproductiedetails.

Stap één: 'wat moet er worden gedaan'; het projectteam ontwikkelt een masterplan of belofte voor het project op hoog niveau.

Stap twee: valt ook onder 'wat moet er worden gedaan'; het projectteam splitst het masterplan collaboratief op in een pullplan (hierover hieronder meer) of faseplan.

Stap drie: 'wat kan er worden gedaan', hier vormt het faseplan/pullplan het uitgangspunt en wordt de werklocatieworkflow verder gedetailleerd volgens een 'make-ready'-planning, ook wel een 'vooruitkijkplanning' genoemd.

Stap vier: 'wat wordt er gedaan'; het planningsvenster wordt nog verder verkleind tot een 'wekelijks werkplan' waarin meerdere transacties moeten worden uitgevoerd op basis van verplichtingen.

Stap vijf: 'wat is er gedaan'; omvat het volgen van de productie, het meten van prestaties en het leren dat gepaard gaat met de veldproductie.

Voornaamste conclusies:

  • Lean bouwplanning kan een aanvulling zijn op in plaats van een vervanging van traditionele planningsprocessen.
  • Door lean bouwplanning te digitaliseren, kan de impact ervan worden vereenvoudigd en verbeterd.
  • Het elimineren van verspilling en het streven naar continue verbetering zorgt voor betere resultaten van bouwprojecten.
  • Lean bouwplanning is wellicht niet voor elk project de beste keuze.

Lean bouwplanning in meer detail

Lean bouwplanning is een procesraamwerk aan de hand waarvan projectteams een plan kunnen opstellen dat de details van het beheren van de productie op de werklocatie op een zinvolle manier weergeeft. Het kader is ontworpen met het oog op een team van functieoverkoepelende belanghebbenden en omvat het ontwikkelen van een masterplan op hoog niveau dat vervolgens verder wordt gedetailleerd met planningsstappen die gericht zijn op steeds kortere productie-intervallen. Lean bouwplanning is bedoeld om intensief samen te werken, met deelname uit alle niveaus van het projectteam.

In de praktijk kunnen de tools waarmee deze processen worden ondersteund, analoog of digitaal zijn. Het proces begint vaak met een wand met plaknotities die de vijf lagen van de productieplanning vertegenwoordigen: de masterplanning, de pull-/faseplanning, de 'make-ready'-/vooruitkijkplanning, de wekelijkse werkplanning en het volgen van/leren uit/rapporteren over de productie. De voltooide planning kan vervolgens worden ingevoerd in een spreadsheet of een ander type softwareprogramma.

Traditionele versus lean bouwplanning

Sinds CPM-planning (Critical Path Method) werd gebruikt tijdens het Manhattan-project, is dit een beproefde branchenorm. Hoewel veel van de kernattributen van CPM-planning overeenkomen met die van lean bouwplanning, is er één belangrijk verschil: bij CPM-planning wordt de volgorde van het werk (de activiteiten) veelal in een Gantt-grafiek gevisualiseerd, terwijl bij lean bouwplanning het werk (de taken) meestal worden weergegeven op een wand met plaknotities.

Beide visualisatiemethoden zijn waardevol. Bovendien is er een toenemende wens om de 'activiteiten' uit de CPM-contractplanning te koppelen aan de 'taken' die tot de productiedetails van het veldteam behoren.

Traditionele bouwplanning omvat:

  • het maken van een projectplan: een masterplanning/contractplanning;
  • het toevoegen van activiteiten aan een projectplan: beschrijvingen, duur;
  • het koppelen van agenda's aan de activiteiten;
  • de activiteiten in een logische volgorde (relatietypen, vertragingen) zetten;
  • het koppelen van resources aan de activiteiten (arbeid, apparatuur, materialen)
  • het berekenen van datums voor de activiteiten;
  • het maken van een basislijnplanning;
  • het meten van de voortgang van activiteiten;
  • het visualiseren van de activiteiten en bijbehorende datums in een digitale Gantt-grafiek.

Lean bouwplanning bestaat uit:

  • het maken van een projectplan: een masterplanning met mijlpalen;
  • het toevoegen van taken aan het fase-/pullplan;
  • het opsplitsen van taken in een 'make-ready'-/vooruitkijkplanning;
  • het verfijnen van taken in een wekelijkse werkplanning;
  • het bijhouden van de prestaties van de taken;
  • het visualiseren van taken met analoge of digitale kaartwanden.

Het is belangrijk om te weten dat de CPM-methode en de lean methode elkaar niet hoeven uit te sluiten. Veel bouwteams kiezen ervoor om verschillende methoden te combineren. Belangrijk hierbij is een structurele koppeling tussen het CPM-activiteitennetwerk en de productiedetails van de taken in het veld.

De drie belangrijkste principes van lean bouwplanning

Het primaire doel van lean in ontwerp en bouw is om maximale waarde te leveren aan de klant zonder alle verspillingen die de oplevering van een project vaak in de weg staan.

1. Verspilling minimaliseren

Lean planning en de specifieke focus daarbij op de coördinatie van teams op de werklocatie is erop gericht om downtime tussen transacties terug te dringen en de perioden waarin apparatuur en werknemers inactief zijn, te verminderen. De workflow op de werklocatie wordt betrouwbaarder naarmate arbeid, apparatuur en materialen precies op tijd beschikbaar zijn en verspilling in de vorm van redundantie, overproductie en overprocessing wordt geëlimineerd.

2. Waarde maximaliseren

Een van de belangrijkste voordelen van lean planning is het samenwerkingsaspect tussen planning en productietracering, waarbij de verplichtingen tussen transacties worden blootgelegd en beheerd in korte intervaluitvoeringsvensters. Doen we wat we zeiden dat we zouden doen? Dat is een primaire maatstaf, ook wel PPC (Planned Percentage Complete, percentage gereed gepland) genoemd. Met deze maatstaf kan de trend van afzonderlijke transacties zichtbaar worden gemaakt tijdens de levensduur van een project. Omdat PPC elke week wordt gemeten, versterkt dit een continue verbetering als resultaat om zowel de projectwaarde als de klantwaarde te maximaliseren.

3. Continue verbetering

Het proceskader van lean bouwplanning biedt een structuur die projectteams kunnen gebruiken om hun plannings- en uitvoeringsactiviteiten te richten op nauwkeurig afgestemde productievensters. Elk goed projectteam streeft naar continue verbetering, maar met lean planning wordt dit streven versterkt door consequent van meerdere organisaties (vaklieden) te eisen dat ze gezamenlijk hun collectieve taaktoewijzingen plannen in een gedeeld planningsbord.

Methoden voor lean bouwplanning

Met lean planning wordt een gedetailleerde tijdlijn opgesteld en worden aan elke taak de meest gekwalificeerde personen toegewezen, waardoor de efficiëntie wordt verbeterd. Lean planning omvat drie methoden.

Pull-planning

Pull-planning is een bouwplanningstechniek waarbij belangrijke projectmijlpalen worden vastgesteld en vervolgens terug wordt gewerkt om de volgorde van gebeurtenissen te bepalen die nodig is om die mijlpalen te bereiken. Deze techniek wordt vaak 'het plan trekken' genoemd en is gebaseerd op input van meerdere belanghebbenden, een sterke samenwerking en het vermogen van het team om terug te werken naar de begindatums.

Last planner-systeem (LPS)

Het last planner-systeem is een taak-/veldplanningssysteem waarbij de persoon die het dichtst bij het werk staat, wordt betrokken bij het opstellen van de workflow en het toewijzen van realistische tijdlijnen. Bij deze methode wordt uitgegaan van het faseplan/pullplan dat vervolgens wordt opgesplitst in een 'make-ready'-/vooruitkijkplanning, een wekelijkse werkplanning en productiemeting en -tracering. Het omvat het identificeren en wegnemen van beperkingen, toewijding aan specifieke taken die op plaknotities op een planningsbord worden geplaatst, dagelijkse coördinatie, rapportage van het percentage gereed gepland (PPC) en leren van wat er is gedaan.

Werkstructurering

Werkstructurering is een term die wordt gebruikt om het integreren van taakproducten en -processen tijdens het hele projectleveringsproces te beschrijven. Als essentieel onderdeel van de 'make-ready'-planning en wekelijkse werkplanning vormt werkstructurering een manier om het planningsbord te configureren om zo de configuratie van de workflow op de werklocatie te optimaliseren.

De voordelen van lean bouwplanning

Lean bouwplanning is ontworpen om verspilling tegen te gaan en het LEM te optimaliseren. Als de volgorde waarin bouwvakkers door de productie bewegen zo efficiënt mogelijk is en het duidelijk is wie wat wanneer doet, heeft dat betere projectresultaten tot gevolg. Andere voordelen zijn:

  • minder verspilling
  • optimale inzet van resources
  • duidelijke communicatie
  • verbeterde kwaliteit
  • beter risicobeheer
  • kortere projectduur
  • lagere kosten
  • hogere productiviteit
  • betere samenwerking tussen teams
  • verbeterd moreel en grotere tevredenheid
  • meer flexibiliteit en aanpassingsvermogen
  • proactieve probleemoplossing
  • kleinere impact op het milieu
  • verbeterde klanttevredenheid

Bouwploegen worden naar verwachting in de loop van de tijd efficiënter, omdat ze tijdens een project vaak dezelfde taken steeds opnieuw moeten uitvoeren. De voordelen van lean planning worden duidelijk als de productiviteit toeneemt, de kostenefficiëntie verbetert en de winst omhoog gaat.

De uitdagingen van lean bouwplanning

Lean bouwplanning is niet nieuw, het werd al in de vroege jaren 1990 ontwikkeld. Maar de implementatie ervan door projectteams blijft soms lastig. Projectteams kunnen onder andere met de volgende uitdagingen worden geconfronteerd:

  • weerstand tegen verandering
  • gebrek aan bekwame pull- en LPS-facilitatoren
  • complexiteit van de implementatie
  • kosten van opleiding en materiaal
  • beschikbaarheid en beheer van resources
  • onvoldoende communicatie en samenwerking tussen teams
  • problemen met de integratie van technologie
  • onvoldoende focus op de klant
  • gebrekkige strategieën voor het meten van prestaties

Velen begrijpen nog altijd niet dat lean bouwplanning een traject is en geen eindpunt.

Lean bouw toepassen op het planningsproces

Een slecht ontworpen planning beïnvloedt de kwaliteit van het werk en kan leiden tot overwerkte teams, fouten en herstelwerk, waardoor waardevolle tijd en materialen verloren kunnen gaan. Door een lean mentaliteit aan te nemen voor de bouwplanning, kan worden bepaald hoe verspilling kan worden voorkomen en hoe de productiviteit van een project voortdurend kan worden verbeterd.

1. De principes van lean begrijpen

Het aannemen van lean principes, zoals een pull-, 'make-ready'-, vooruitkijk- en wekelijkse werkplanning, is een ware cultuurverschuiving. Algemene aannemers en andere belanghebbenden hebben soms al een groot deel van hun carrière volgens een specifieke reeks traditionele rollen en verantwoordelijkheden gewerkt. Het werken volgens lean bouwtechnieken betekent vaak dat deelnemers moeten worden getraind voor nieuwe rollen, zoals de bekwame facilitatoren die pull- of LPS-sessies kunnen organiseren.

2. Waarde identificeren

Het werken volgens een bepaald proces vereist inzet. Bij lean bouwplanning is idealiter een grotere groep deelnemers op de werklocatie nauw betrokken bij zowel het ontwikkelen als onderhouden van het projectplan. Als er geen collectief enthousiasme voor lean planning op de werklocatie is, wordt de totale waarde ervan beperkt.

3. De waardestroom toewijzen

Het is niet genoeg om alleen het waardevoorstel van een bouwproject te identificeren. Managers moeten die waarde ook in kaart brengen en vervolgens duidelijk communiceren tijdens de uitvoering van een project, zodat de teamleden kunnen controleren of ze daar nog aan voldoen en eventueel in de volgende fase van de taak aanpassingen kunnen doorvoeren.

4. Verspilling elimineren

Lean bouwplanning is erop gericht om verspilling te elimineren door vertragingen en herstelwerkzaamheden die vaak veroorzaakt worden door inefficiënte processen, taken die niet door de juiste mensen worden uitgevoerd, en een slechte communicatie en coördinatie, te verminderen.

5. De flow optimaliseren

Projecten bestaan uit verschillende processen die tegelijkertijd plaatsvinden. Wanneer die processen worden verstoord of elkaar overlappen, staan teams elkaar in de weg en moeten ze op elkaar wachten. Met lean bouwplanning kunnen projectworkflows worden geoptimaliseerd.

6. Pull-planning implementeren

Zoals hierboven beschreven is pull-planning een bouwplanningstechniek waarbij belangrijke projectmijlpalen worden vastgesteld, waarna terug wordt gewerkt om de volgorde van gebeurtenissen te bepalen die nodig is om die mijlpalen te bereiken. Er is een bekwame facilitator nodig om het projectteam collaboratief vanuit belangrijke mijlpalen terug te laten werken naar begindatums.

7. Geavanceerde planningstools gebruiken

Bouwplanningssoftware kan, zoals de naam al doet vermoeden, bouwprofessionals helpen bij het opstellen en beheren van projectplanningen, het bijhouden van projecttijdlijnen, het toewijzen van resources en het bewaken van de algehele voortgang.

8. Bewaken en aanpassen

PDCA staat voor plannen, doen, controleren en actie en is een eenvoudige en effectieve aanpak om de voortgang van een bouwproject te bewaken, problemen op te lossen en naar manieren te zoeken om verbeteringen door te voeren. De PDCA-techniek kan dagelijks, wekelijks of maandelijks worden toegepast.

9. Continu verbeteren

Welke planningsmethoden ook worden gebruikt, continue verbetering is een van de fundamentele doelstellingen van grote projectteams. Het is echter de moeite waard om te bekijken welk structureel proceskader de organisatie hanteert om dit streven te versterken. Doordat lean planning zowel met pull- als LPS-processen kan werken, kan dit een welkome aanvulling zijn op de traditionele planningspraktijken.

10. Focus op duurzaamheid

Door lean technieken aan te nemen, kunnen bouwbedrijven de milieuvriendelijke bouwpraktijken die nu van de branche worden vereist, beter naleven en hun algehele ecologische duurzaamheid verbeteren. Hoe? Door fysieke verspillingen terug te dringen, de efficiëntie van machines te verbeteren en de bouwplanning te optimaliseren om het aantal resources dat nodig is voor een project en de uitstoot die daarbij wordt gegenereerd, te verminderen.

11. Klantgerichte aanpak

Bij lean planning wordt een klantgerichte aanpak gehanteerd, wat resulteert in een verhoogde productiviteit en winst, terwijl er een kader wordt ontwikkeld voor continue verbetering. Door een samenwerkingscultuur te creëren die gericht is op het traject en de ervaring van de klant, wordt voorkomen dat er trage, ingewikkelde interne structuren worden gevolgd en worden teams gestimuleerd om waarde te leveren aan de klant.

Door lean bouw toe te passen op een traditionele CPM-planning, wordt de kloof tussen backofficepersoneel, frontofficepersoneel en belanghebbenden op de werklocatie overbrugd. Inzicht in de lean principes kan er ook voor zorgen dat er effectievere inspanningen worden gedaan om duurzamer te bouwen en tegelijkertijd verspillingen te elimineren.

12. Lean bouwsoftware

De eerste lean bouwtools waren analoog: een pen, papier en plaknotities op een wand. Deze aanpak had echter twee problemen: een beperkte mobiliteit en geen schaalbaarheid. Met lean bouwsoftware hebben belanghebbenden altijd en overal toegang tot hulpmiddelen voor verbetering. In plaats van de niet-verplaatsbare wand met notities wordt de software nu het communicatiemiddel. En werknemers hoeven niet meer een bouwkeet binnen te lopen, maar krijgen in één oogopslag belangrijke projectinformatie op een mobiel apparaat te zien.

13. Visuele beheertools

Zoals de rode, oranje en groene signalen van een verkeerslicht worden gebruikt om het verkeer in goede banen te leiden, worden visuele beheertools in de vorm van intuïtieve, visuele hulpmiddelen ingezet op de bouwplaats om de prestaties, de voortgang, waarschuwingen en andere informatie kort en duidelijk over te brengen.

14. Simulatie en modellering

Als er visuele weergaven aanwezig zijn, kan de voortgang van de planning worden weergegeven met simulaties, waarbij een driedimensionale weergave van een activum aan een tweedimensionale planning wordt gekoppeld. En wanneer de onderdelen van de planning, activiteiten en taken aan de elementen van het model worden gekoppeld, wordt het geheel 4D.

Elf best practices voor lean bouwplanning

  1. Uitgebreide training en opleiding
  2. Vroege betrokkenheid van belanghebbenden
  3. Gebruik van geschikte tools en technologieën
  4. Effectieve communicatie en samenwerking
  5. Continue bewaking en verbetering
  6. Klantgerichte aanpak
  7. Minimale verspilling
  8. Aanpasbaarheid en flexibiliteit
  9. Duidelijke documentatie en transparantie
  10. Risicobeheer
  11. Duurzaamheid

Aan de slag met lean bouwplanningssoftware van Oracle

Lean bouw was vroeger een analoog proces. Maar dankzij de vooruitgang op het gebied van cloudtechnologie, de beschikbaarheid van data en tools voor projectbeheer in de bouw, kunnen lean planning en CPM-planning elkaar nu aanvullen.

Met Oracle Primavera Cloud wordt het analoge proces overgezet naar een digitale wereld. Wilt u een traditionele CPM-planning opstellen? Dat kan met Oracle Primavera Cloud-software. Wilt u gebruikmaken van lean bouwmiddelen en -methoden? Ook dat kan met Oracle Primavera Cloud. Het is niet nodig om geld uit te geven aan API-integraties om een CPM- of lean planning te ontwikkelen met verschillende tools.

Veelgestelde vragen over lean bouwplanning

Wat is lean ontwerp in de bouw?
De term 'lean' in ontwerpen wordt soms ook wel aangeduid als waarde-engineering en verwijst naar het elimineren van verspillingen die het gevolg zijn van een gebrek aan collaboratieve planning. Hierbij worden het silo-denken en herstelwerkzaamheden als gevolg van conventionele projectopleveringsmethoden weggenomen. Door een lean aanpak toe te passen in de ontwerpfase, kunnen bouwprojecten succesvoller worden.

Wat zijn lean technieken in bouwbeheer?
Volgens het Lean Construction Institute zijn er zes principes van lean bouw: medewerkers respecteren, het geheel optimaliseren, verspillingen elimineren, focussen op de flow, waarde genereren en continue verbetering realiseren. Bij deze aanpak worden kennis en werksilo's opgesplitst en gereorganiseerd ter bevordering van het project in plaats van de afzonderlijke deelnemers.

Wat is lean pull-planning?
Zoals hierboven uitgelegd is pull-planning een lean methode waarbij personeel, materiaal, informatie en apparatuur alleen worden ingezet wanneer ze nodig zijn, om de flow van het productieproces in stand te houden. Het is ook een methode om bouwprojecten te plannen door een deliverable en voltooiingsdatum voor het project vast te stellen en vervolgens terug te werken om de stappen te definiëren die nodig zijn om daarop uit te komen.

Ontdek 5 manieren om projecten te harmoniseren, risico's te verminderen en uw winst te verhogen.