Bulut Veritabanı Nedir?

Bulut Veritabanı Tanımı

Bulut veritabanı, özel, genel veya hibrit bir bulut ortamında oluşturulan, konuşlandırılan ve erişilen bir veritabanıdır.

İki ana bulut veritabanı konuşlandırma modelini aşağıda inceleyelim:

Geleneksel Veritabanı

• Altyapı kullanıma açma hariç, şirket içi yönetilen veritabanlarına— çok benzer. Bu durumda, bir kurum bulut servis sağlayıcısından sanal makine alanı satın alır ve veritabanı buluta konuşlandırılır. Kurumun geliştiricileri, veritabanını kontrol etmek için bir DevOps modeli veya geleneksel BT personeli kullanır. Gözetim ve veri tabanı yönetimi kurumun sorumluluğudur.

Veritabanı Servisleri (DBaaS)

• Bir kurum, ücret tabanlı abonelik servisiyle bir bulut servisleri sağlayıcı ile sözleşme yapar. Servis sağlayıcı, son kullanıcı adına çeşitli gerçek zamanlı operasyon, bakım, yönetim ve veritabanı yönetimi görevlerini yerine getirir. Veritabanı servis sağlayıcının altyapısında çalışır. Bu kullanım modeli genellikle sağlama, yedekleme, ölçeklendirme, yüksek erişilebilirlik, güvenlik, yama ve sağlık izleme alanlarında otomasyon içerir. DBaaS modeli, kurum içi veritabanı uzmanlarını işe almak ve bu kişileri yönetmek yerine, yazılım otomasyonu ile optimize edilmiş dış kaynaklı veritabanı yönetimini kullanma olanağıyla kurumlara en yüksek değeri sunar.

Bulut Veritabanının Avantajları

Bulut veritabanları diğer bulut servislerinin sunduğu avantajların çoğunu sunar:

• Gelişmiş çeviklik ve inovasyon. Bulut veritabanları, çok hızlı kurulabilir ve hizmet dışı bırakılabilir. Bu sayede yeni iş fikirlerinin kolay ve hızla test edilmesini, doğrulanmasını ve çalıştırılmasını sağlar. Kurum bir projeyi hayata geçirmemeye karar verirse, projeyi (ve veritabanını) terk edip bir sonraki inovasyona geçebilir.
• Daha hızlı pazara giriş süresi. Bulut veritabanı kullanırken, yeni bir ürün geliştirme sırasında donanım sipariş vermek ya da nakliye, montaj ve ağ kurulumu bekleyerek zaman harcamak gerekmez. Veritabanına dakikalar içinde erişilebilir.
• Daha az risk. Bulut veritabanları, özellikle DBaaS modellerinde, işletme genelinde riski azaltmak için sayısız fırsat sunar. Bulut servisleri sağlayıcıları, en iyi güvenlik uygulamalarını ve özelliklerini kullanıp ve insan hatası olasılığını azaltmak için otomasyondan yararlanabilir. Böylece yazılımın kesintilerinin birincil nedeni ortadan kaldırılmış olur. Otomatik yüksek erişilebilirlik özellikleri ve servis düzeyi anlaşmaları (SLA'lar), kesinti nedeniyle oluşan gelir kaybını azaltabilir veya ortadan kaldırabilir. Ve kapasite tahmini, projeleri uygularken artık kritik bir sorun olmaktan çıkar çünkü bulut, anında altyapı ve servis sunan sonsuz bir havuz olabilir.
• Daha düşük maliyetler. Kullandıkça ödemeli abonelik modelleri ve dinamik ölçeklendirme, son kullanıcıların sabit durum kaynak ayırmalarına olanak tanır. Ardından yoğun dönemlerde yüksek talebe göre ölçeklendirme yapar ve talep sabit duruma döndüğünde önceki ölçeğe döner. Kurumların her çeyrekte yalnızca birkaç gün ihtiyaç duyabilecekleri yüksek talep kapasitesini karşılayabilecek fiziksel sunucuları satın alıp şirket içinde yönettikleri modelden çok daha düşük maliyetlidir. Kurumlar, ihtiyaç duymadıkları anlarda servisleri tam anlamıyla kapatarak tasarruf edebilirler. Ayrıca, marjinal altyapı yatırımlarıyla küresel girişimler uygulayarak maliyetleri düşürebilirler. Pek çok durumda bulut yazılım otomasyonu yüksek maliyetli veritabanı yöneticilerinin (DBA'lar) yerini alır. Pahalı şirket içi kaynaklara duyulan ihtiyacı ortadan kaldırarak operasyon harcamalarını azaltır.

Bulut Veritabanı Yönetimi Seçenekleri

Kurumlar, bulut veritabanlarını nasıl yöneteceklerini seçebilirler. Veritabanı yönetimi tarzları dört kategoride genellenebilir:

Şirket tarafından yönetilen bulut veritabanları

• Bu modelde, bir kurum veritabanını bulut altyapısı üzerinde çalıştırır, ancak bulut sağlayıcının entegre edeceği herhangi bir otomasyon olmaksızın, şirket içi kaynakları kullanarak veritabanını kendisi yönetir. Bu model, daha yüksek esneklik ve çeviklik de dâhil olmak üzere veritabanını bulutta bulundurmanın bazı standart avantajlarını sunar. Ama veritabanı yönetimi sorumluluğu ve kontrolü kuruma aittir.

Otomatik bulut veritabanları

• Bu modelde kurumlar, yaşam döngüsü operasyonlarına yardımcı olması için veritabanı bulut servisi uygulama yazılımı programlama arayüzlerini (API) kullanır. Ancak veritabanı sunucularına erişimi korur, veritabanı yapılandırmasını ve işletim sistemlerini kontrol ederler. Otomatik veritabanı servisleri sınırlı SLA'lara sahiptir. Yama ve bakım gibi planlanmış faaliyetleri genellikle içermezler.

Yönetilen bulut veritabanları

• Bu model otomatik bulut veritabanlarına benzer. Ancak bulut satıcısı, tüketicinin, veritabanını barındıran sunuculara erişmesine izin vermez. Yapılandırma, bulut satıcısının desteklediği yapılandırmalarla sınırlıdır. Son kullanıcıların kendi yazılımlarını yüklemelerine izin verilmez.

Kendi kendini yöneten bulut veritabanları

• Bu model, otomasyon ve makine öğrenimi sayesinde veritabanı yönetimi ve performans ayarlamaya yönelik insan emeğinin ortadan kaldırıldığı, çalışanlara ihtiyaç duyulmayan yeni bir işletim modelidir. Planlı ve planlanmamış veritabanı ve servis yaşam döngüsü faaliyetleri için sıfır kesintiyle operasyon gibi iş kritik uygulama yazılımları için SLA'lar servislere dahil edilir.

Bulut Veritabanı Türleri ve Çoklu Modele Geçiş

Her biri belirli ihtiyaçları karşılamak ve belirli iş yükü türlerini üstlenmek üzere tasarlanmış çok sayıda bulut veritabanı türü vardır. Örneğin, işlemleri yönetmek için özel olarak tasarlanmış veritabanları, internet ölçekli uygulama yazılımlarını çalıştırmak için tasarlanmış veritabanları ve analitik amaçlı veri ambarı veya veri marketi görevi yapan veritabanlarından söz edilebilir.

OLTP iş yükleri, OLAP iş yüklerinde kullanılanlardan farklı veri modelleriyle desteklenir. Belge ve multimedya verisi, XML ve JavaScript Nesne Notasyonu (JSON) gibi formatlara dayanır. Bağlantı analizi için kullanılan grafik veritabanları, coğrafi analiz için mekânsal veritabanları, yüksek performanslı depolama ve kolay veri türlerinin aranması için anahtar-değer depoları diğer veritabanı türleri arasındadır.

Kurumsal veritabanları ticari olarak zaman içinde gelişti ve tek veritabanı yönetim sisteminde çok sayıda veri modeli ile erişim yöntemini kapsar hâle geldi. Günümüzde sektörde bir son kullanıcının, tek veritabanı temeliyle farklı iş yükü türlerinde çalışmasına olanak tanıyan çok modelli veritabanına doğru bir yöneliş görülüyor.

Bu yeni beceri, birçok uygulama yazılımının aynı veritabanı yönetim sistemini kullanmasına olanak tanırken kurum, belirli bir uygulama yazılımı için gereken benzersiz veri modellerinden yararlanmaya devam eder. Bu yeni veritabanı mimarileri, kurumların kullandıkları veritabanı sayısını önemli ölçüde düzenlemesine olanak tanır ve bir kurumun en değerli varlığı olan verilerinin genel kullanıma açılmak yerine silolarda kilitli kalmasını önler.

Bulut Veritabanı Çözümleri—Bulutta Ne Çalıştırılmalı?

Finans servislerinden sağlık servislerine kadar pek çok sektör, bulut veritabanı çözümlerinden faydalanabilir. Seçim, bulut veritabanı kullanmak ve kullanmamak arasında değildir. Hangi model ve türün kurumun kendine özel ihtiyaçlarına daha uygun olduğunun seçilmesi gerekir.

Günümüzde birçok kurum, geleneksel bulut veritabanı modellerini DBaaS modelleriyle bir araya getirerek bulut veritabanı kullanımına yönelik aşamalı bir yaklaşım benimsemeyi tercih ediyor. Finans servisleri sektöründeki kurumlar gibi kimi kurumlar ise misyon kritik uygulama yazılımlarını şirket içinde tutmaya öncelik verebilir.

Ancak işler hızla değişiyor. DBaaS modelleri daha güçlü hâle geldikçe ve kendi kendini yöneten bulut veritabanlarına geçiş yaygınlaştıkça kurumların veritabanlarını tamamen bulut ortamına taşımakta daha büyük fırsat ve avantajlar bulması beklenebilir.

Geleceğin Veritabanı: Kendi Kendini Yöneten Bulut Veritabanı

En yeni ve en yenilikçi bulut veritabanı türü, kendi kendini yöneten bulut veritabanıdır (bunu önceki kısımlarda kendi kendini yöneten veritabanı olarak da belirtmiştik). Bu veritabanı türü, veritabanı ayarlama, güvenlik, yedekleme, güncelleme ve diğer rutin yönetim görevlerini otomatikleştirmek için bulut teknolojisini ve makine öğrenimini kullanır.

Bulut platformu tesislerinde yer alanlar da dâhil olmak üzere kendi kendini yöneten veritabanları donanım hatalarına otomatik olarak dayanacak şekilde tasarlanmıştır, yazılım, üretici yazılımı, sanallaştırma ve kümeleme alanlarında tam online yamalama olanağı sunar. Performansı ve kapasiteyi gerektikçe kolayca ölçeklendirirler. Ayrıca, verileri hem dış saldırılardan hem de kötü niyetli iç kullanıcılardan korur, planlı bakım dahil olmak üzere diğer modellerdeki kesinti sorunlarının çoğunu önlerler.

IDC araştırması (PDF) bir kurumun toplam veri yönetimi maliyetlerinin %75’e varan kısmının iş gücü için harcanabileceğini gösteriyor. Kendi kendini yöneten bir veritabanı, büyük kurumsal veritabanlarının her biri için tam zamanlı çalışanların yüzlerce, belki binlerce iş saatinden tasarruf edilmesini sağlayabilir. Buna ek olarak, kurumsal BT bütçelerinin %72'sinin mevcut sistemlerin bakımına harcandığı, inovasyona yalnızca %25 kaldığı tahmin ediliyor (PDF).

Kendi kendini yöneten veritabanları bu yüksek maliyetleri ortadan kaldırmak ve kurumların veritabanı yöneticilerinden veri modelleme, veri mimarisi konusunda programcılara yardım etme ve geleceğe dönük kapasite planlaması gibi daha yüksek değerli işlerde yararlanmalarını sağlamak amacıyla büyük katkı sağlayabilir.

Gartner, Bulut Veritabanlarında Yüksek Büyüme Öngörüyor

Gartner, bulut veritabanlarının, genel bulut servisleri pazarının en hızlı büyüyen segmentlerinden biri olacağını öngördü ve veritabanı platformu servisleri (dbPaaS) gelirlerinin 2021 yılına kadar yaklaşık 10 milyar dolara ulaşmasını bekliyor.

Bulut Veritabanı Seçerken Neleri Göz Önünde Bulundurmalı?

Bulut veritabanı çözümü arayan kurumlar birçok satıcı ve seçenek arasından seçim yapabilir. Özel iş gereksinimlerinize en uygun modeli seçmek istersiniz. Bulut veritabanlarında aramanız gereken bazı temel özellikler şunlardır:

Performans

• Bilişim ve depolama, yamalama ve yükseltme işlemlerinin, uygulama yazılımlarının veri erişimi kesintiye uğramadan online ve bağımsız ölçeklenmesi veritabanınızın kapasitesinin, operasyonlarınızı aksatmadan, kurumunuzun değişen ihtiyaçlarıyla uyumlu olmasını sağlayacaktır. Otomatik dizinleme gibi otomatik ve çevrimiçi performans optimizasyonu bir zorunluluktur. Ayrıca, misyon açısından kritik, gerçek zamanlı iş yüklerinizin sorunsuzca çalışmasını sağlamak için hem okuma hem de yazma işlemlerinin geniş ölçekte kümelenmesini istersiniz.

Güvenlik

• Sağlam güvenlik özellikleri her şeyden önemlidir. Seçtiğiniz herhangi bir modelin dinlenme ve uçuş sırasında veri şifreleme yapabilmesi ve otomatik güvenlik güncellemeleri sağlayabilmesi gerekir. Ayrıca, operasyonların müşteri verilere erişememesi için görevlerin kesin bir şekilde ayrılmasını sağlamak da gereklidir. Güçlü veri düzenleme becerileri, hassas verilerin görünürlüğünün sınırlı ve kontrol altında kalmasını sağlamaya yardımcı olur. Makine öğrenimi ile yönlendirilen dış saldırı tespiti ve önleme işlevleri, ek bir gerçek zamanlı güvenlik katmanı sağlar. Son olarak, işletme açısından kritik uygulama yazılımlarınızın çoğunun diğer kullanıcılardan izole edilmiş özel bulut altyapısında yer almasını istersiniz.

Ve Dahası…

• Yüksek erişilebilirlik maliyetlerini düşürmek için okunabilir bekleme veritabanı (raporlama ile birlikte) ve kullanıcı hatalarından korunmaya yardımcı olacak sektör lideri geri yükleme teknolojileri, aranacak diğer özellikler arasındadır. Son olarak, veritabanınız üçüncü taraf uygulama yazılımlarıyla geniş uyumluluğa sahip olmalıdır.

Veritabanınızı İşletme İçinden Bulut Ortamına Taşıyın

Bir veritabanını buluta taşımak, göz korkutucu bir görev gibi görünse de böyle olmak zorunda değil. Önceden planlama bu işin anahtarıdır. Tüm geçiş yöntemlerinin her senaryo için geçerli olmadığını hatırlamak da önemlidir.

Veri türleri, ana bilgisayar işletim sistemleri ve veritabanı sürümleri de dâhil olmak üzere, geçiş yöntemi seçerken dikkat edilmesi gereken birkaç faktör vardır. Veritabanlarınızın buluta geçişi yaklaşırken şu konuları düşünebilir ve hazırlık yapabilirsiniz.

• Hedef bulut veritabanı yazılımı, işletme içinde çalıştırdıklarınızla uyumlu mu? Sürüm uyumlu mu?
  Bazı bulut sağlayıcılar, işletme içi sürümlerle uyumlu veritabanı servisleri sunmaz. Ayrıca, hedef bulut veritabanınız yalnızca kullandığınız yazılımın daha yüksek bir sürümünü destekliyorsa, yükseltme planlamanız gerekir.
• Veritabanınızın boyutu ve ölçeği nedir? Hedef bulut bu yapılandırmayı destekliyor mu?
  Bazı bulut sağlayıcılar, depolama boyutu ve çekirdek sayısı bakımından yalnızca daha küçük veritabanı yapılandırmaları sunar. Sağlayıcınızın ihtiyaçlarınızı karşılayabilecek kapasitede olduğunu önceden doğrulamalısınız.
• Veritabanı sunucularında yan komut dosyaları çalıştırıyor musunuz? Öyleyse, altyapı servisleri (IaaS) veya otomatik servisler için sözleşme yapmanız gerekir ve bulut sağlayıcınız bunları sunamıyor olabilir.
• Mevcut uygulama yazılımınızda çok az veya sıfır kesintiyle geçiş yapmanız mı gerekiyor? Amazon, Microsoft ve Oracle gibi önde gelen bulut veritabanı sağlayıcıları, veritabanı seçimini ve geçişini hiç olmadığı kadar kolay hâle getiriyor. Koşullara bağlı olarak, buluta geçiş dakikalar içinde gerçekleşebilir.

Bulut Veritabanına Geçişi Sorunsuz Hale Getirin

Oracle'ın otomatik araçları, işletme içi veritabanınızı Oracle Cloud'a neredeyse hiç kesinti yaşamadan sorunsuzca taşımanıza olanak tanır. Çünkü Oracle Cloud şu anda işletme içinde kullandığınız standartları, ürünleri ve becerileri kullanır.