Jim Hearson | Strateg ds. treści | 6 czerwca 2024 r.
Zapasy wiążą środki pieniężne firmy i generują koszty, dlatego wszystkie przedsiębiorstwa starają się zachować równowagę między poziomem zapasów a popytem. Niezależnie od rodzaju prowadzonej działalności firmy muszą utrzymywać ścisłą kontrolę nad zapasami, aby oszczędzać gotówkę, a jednocześnie dysponować wystarczającą ilością zapasów, aby sprostać harmonogramom produkcji lub faktycznym zamówieniom i prognozowanemu popytowi ze strony klientów. W tym miejscu do gry wkracza zarządzanie zapasami.
Zarządzanie zapasami to proces planowania przepływu towarów w przedsiębiorstwie, który odbywa się w formie ciągłego cyklu zamawiania, magazynowania, produkcji, sprzedaży i uzupełniania zapasów. Zarządzanie zapasami odbywa się na ogół na dwóch poziomach: zbiorczego zarządzania zapasami oraz zarządzania zapasami na poziomie lokalizacji i poszczególnych artykułów.
Kluczowe wnioski:
Dział zaopatrzenia lub zakupów musi pozyskiwać wymagane towary od wiarygodnych dostawców i kupować nowe zapasy z odpowiednią dokumentacją, aby zmniejszyć opóźnienia — jednocześnie starając się nie wiązać nadmiernej ilości środków pieniężnych w postaci niesprzedanych zapasów ani nie ponosić kosztów ich magazynowania.
Kierownicy ds. zapasów są odpowiedzialni za zapewnienie zapasów na poziomie, który zaspokaja zapotrzebowanie klientów i jest zgodny z zasadami organizacji dotyczącymi zapasów, które określają, ile zapasów jest przechowywanych i gdzie. Zasady te obejmują również sposób, w jaki firma będzie przypisywać koszty do zapasów — za pomocą metod kalkulacji kosztów, takich jak pierwsze przyszło, pierwsze wyszło i pierwsze przyszło, ostatnie wyszło — oraz wyceniać zapasy, korzystając z metod takich jak klasyfikacja ABC, które pomagają skupić się na dochodowych pozycjach.
Zarządzanie zapasami jest ważne, ponieważ pomaga zapewnić, że firma ma wystarczającą ilość zapasów, aby zaspokoić popyt klientów, bez magazynowania tak dużej ilości, która wiąże się z niepotrzebnymi kosztami lub obniża wydajność operacyjną. Na przykład zbyt duża ilość zapasów może skutkować nadmiernymi kosztami magazynowania lub kosztami związanymi z przechowywaniem, transportem i obsługą zapasów. Stosując najlepsze praktyki zarządzania zapasami w celu optymalizacji poziomów zapasów, firmy mogą zmniejszyć te i inne koszty zewnętrzne, jednocześnie dbając o zadowolenie klientów.
Oto niektóre z obszarów, w których zarządzanie zapasami może być szczególnie ważne dla firm:
W poniższej sekcji dotyczącej korzyści przyjrzymy się, w jaki sposób każdy z nich można zoptymalizować dzięki dobrym procesom zarządzania zapasami.
Zapasy można zasadniczo podzielić na trzy kategorie: surowce/komponenty, produkcja w toku oraz wyroby gotowe.
W zależności od przeznaczenia zapasów może występować wzajemne przenikanie się produkcji w toku i wyrobów gotowych. Na przykład podczas gdy zewnętrzne panele samochodowe są uważane za produkcję w toku w fabryce, która zamierza zainstalować je w pojeździe, można je również postrzegać jako wyrób gotowy, jeśli są przeznaczone do sprzedaży w obecnej postaci do warsztatów samochodowych.
Po ustaleniu przez organizację zasad zarządzania zapasami, przechodzą one przez pięć etapów.
Efektywne zarządzanie zapasami pomaga firmom realizować zamówienia dokładnie i szybko, co przekłada się na zadowolenie klientów. Pomaga im również obniżyć koszty i zwiększyć przepływ środków pieniężnych. Wszystkie te korzyści przyczyniają się do wyższej rentowności.
Zarządzanie zapasami wymaga kompromisów między przychodami, kosztami i ryzykiem. Może to wiązać się z szeregiem wyzwań finansowych i logistycznych dla firm dążących do optymalizacji poziomu zapasów.
Chociaż zarządzanie zapasami jest powszechnie stosowaną praktyką w większości branż, istnieją pewne branże o wyjątkowych wymaganiach, w których uzasadnione jest stosowanie specjalistycznych systemów. Przykładami są m.in. handel detaliczny i usługi gastronomiczne (np. restauracje).
Obecnie sprzedawcy detaliczni muszą oferować klientom elastyczne opcje zakupu towarów sprzedawanych za pośrednictwem różnych kanałów. Silna konkurencja ze strony dużych sprzedawców internetowych i coraz bardziej wymagający klienci zmusili detalistów do stosowania mieszanego modelu biznesowego łączącego sklepy stacjonarne i internetowe. Jest to tzw. wielokanałowy handel detaliczny.
Wielokanałowy handel detaliczny zapewnia kupującym elastyczne opcje, takie jak: zamówienie w sklepie stacjonarnym, dostawa do domu, zakup w Internecie, zwrot w sklepie stacjonarnym oraz dostawa od dystrybutora do sklepu stacjonarnego w celu odbioru. Celem jest zapewnienie klientom doskonałej, kompleksowej obsługi, a stawką jest sukces lub bankructwo firmy.
Aby zapewnić najlepszą obsługę klienta poprzez podejście wielokanałowe, sprzedawcy detaliczni potrzebują wglądu w czasie rzeczywistym w dostępne zapasy, który pozwala upewnić się, że zakupy klientów skutkują zamówieniami. Braki magazynowe uniemożliwiają realizację konkretnych zamówień i mogą skłonić sfrustrowanych klientów do szukania podobnych produktów w konkurencyjnym sklepie lub na konkurencyjnej stronie internetowej. Lojalność jest obecnie ulotna, a przechodzenie od marki do marki to powszechne zjawisko. Utraceni klienci mogą nigdy nie wrócić, co wpływa na potencjalną sprzedaż w przyszłości.
W związku z tym sprzedawcy detaliczni muszą posiadać wystarczającą ilość zapasów, aby zrealizować najwyższy możliwy procent zamówień klientów — nie powinna być ona jednak tak duża, aby nadwyrężała ich przepływ środków pieniężnych i skutkowała niesprzedawalnymi, pozostałymi zapasami na koniec sezonu zakupowego. Oprogramowanie do zarządzania zapasami w handlu detalicznym w połączeniu z systemami zarządzania zamówieniami pozwala sprzedawcom detalicznym szybko reagować na zmiany zachowań zakupowych i dostosowywać strategie w poszczególnych kanałach sprzedażowych oraz stany magazynowe.
Zarządzanie zapasami w restauracjach wymaga monitorowania składników w czasie rzeczywistym, ponieważ wiele z nich jest świeżych i ma krótki okres przydatności do spożycia. System musi również dokładnie monitorować stan zapasów, uruchamiać zamówienia ich uzupełnienia, rejestrować nowe przyjęcia do magazynu oraz pomagać w zarządzaniu kosztami menu.
Zarządzanie świeżymi składnikami wiąże się z nieuniknionymi wyzwaniami. W najlepszym przypadku zepsucie skutkuje zmarnowaniem pieniędzy. W najgorszym przypadku może spowodować zatrucie pokarmowe, wywołując tym samym działania ze strony organów służby zdrowia i potencjalnie poważne szkody dla reputacji.
Oprogramowanie do zarządzania zapasami w restauracjach może pomóc sprostać tym wyjątkowym wyzwaniom. Dzięki automatycznemu powiązaniu sprzedaży ze stanem zapasów restauracje mogą dysponować kompletnym obrazem zamówień, konsumpcji, i poziomów zapasów składników, co pomaga uniknąć psucia się produktów i zarządzać marżami. Oprogramowanie do zarządzania zapasami może także pomóc skrócić czas poświęcany na zadania administracyjne, wysyłając kierownikom powiadomienia o potencjalnym upływie terminu przydatności do spożycia, a także automatyzując ponowne zamawianie produktów po upływie daty przydatności do spożycia lub gdy ich ilość spadnie poniżej ustalonego poziomu uzupełniania zapasów.
Przedsiębiorstwa stosują różne systemy zarządzania zapasami w zależności od prowadzonej działalności, złożoności stosowanych procesów lub potrzeb. Trzy podstawowe systemy zarządzania zapasami to system ręczny, okresowy i ciągły. Systemy ciągłe są najbardziej zaawansowanymi i najdokładniejszymi systemami zarządzania zapasami, natomiast metoda ręczna jest najmniej zaawansowanym sposobem nadzorowania operacji magazynowych.
Ta metoda zarządzania zapasami polega na fizycznym liczeniu pozycji podczas ich wprowadzania do i wyprowadzania z firmy oraz rejestrowaniu szczegółów na papierze lub w arkuszu kalkulacyjnym. Proces ten jest powszechnie stosowany przez małe firmy, które nie wdrożyły oprogramowania do zarządzania zapasami.
Ten system zarządzania zapasami obejmuje fizyczne liczenie zapasów w określonych odstępach czasu, takich jak tydzień, miesiąc lub rok. Zazwyczaj obejmuje on proste technologie, takie jak ręczne skanery kodów kreskowych, a dane są wprowadzane do oprogramowania do śledzenia zapasów. Mniejsze firmy dysponujące mniejszą ilością towarów zazwyczaj korzystają z okresowego śledzenia zapasów, ale system ten jest również powszechny w przedsiębiorstwach niekomercyjnych, np. w służbie zdrowia lub sektorze publicznym.
Jest to najbardziej zaawansowany system wykorzystujący zautomatyzowane oprogramowanie do dostarczania informacji w czasie rzeczywistym. Gdy jakiekolwiek zapasy trafiają do obiektu lub są przenoszone, sprzedawane, używane lub wyrzucane, firma śledzi i aktualizuje ich stan za pomocą numerów śledzenia przesyłek, kodów kreskowych, etykiet RFID i innych zautomatyzowanych metod. Proces ten może obejmować maszyny takie jak skanery i taśmociągi. Dane są automatycznie przekazywane do systemu zarządzania zapasami, dzięki czemu kierownicy ds. zapasów mogą łatwo zobaczyć kluczowe wskaźniki, takie jak zapasy bieżące, opóźnienia w wysyłce, ostrzeżenia o niskim stanie zapasów, zalegające towary i towary w tranzycie.
System identyfikacji RFID to technologia śledzenia, która wspiera zarządzanie zapasami. Systemy RFID wykorzystują specjalistyczne etykiety dołączone do każdego przedmiotu lub grupy przedmiotów w celu gromadzenia i śledzenia danych o lokalizacji. RFID upraszcza zarządzanie zapasami poprzez skanowanie nowo dostarczonych lub wychodzących przesyłek za pomocą skanerów stacjonarnych lub mobilnych. Etykiety RFID mogą być aktywne i stale emitować sygnał lub pasywne i wymagać fizycznych czytników do ich śledzenia. Etykiety RFID idealnie nadają się do dostarczania w czasie rzeczywistym informacji o tym, gdzie dokładnie znajdują się zapasy.
Rozwój procesu zarządzania zapasami nie kończy się na etykietach RFID. Cyfryzacja i automatyzacja będą stawać się coraz ważniejszymi czynnikami w tej dziedzinie, przynosząc korzyści firmom, które w nie inwestują.
Inne rozwiązania, które kształtują przyszłość zarządzania zapasami, to m.in.:
Oracle Fusion Cloud Inventory Management to nowoczesny, oparty na chmurze system zarządzania zapasami, który zapewnia kompleksowe funkcje śledzenia i organizacji zapasów w celu skutecznego zarządzania przepływem towarów w firmach i globalnych sieciach dostaw.
W połączeniu z systemami zarządzania magazynem rozwiązanie Oracle Inventory Management zapewnia dokładny i szybki wgląd w poziomy zapasów, plany ich uzupełniania i wskaźniki możliwości realizacji zamówień — a wszystko to ma wpływ na obsługę klienta. Oracle Inventory Management wraz z systemami planowania łańcucha dostaw eliminuje ryzyko związane z zarządzaniem zapasami, dopasowując popyt do podaży. System pomaga zoptymalizować poziomy zapasów, zwiększyć wskaźniki możliwości realizacji zamówień, ułatwić produkcję zgodnie z harmonogramem i poprawić przepływ środków pieniężnych z działalności operacyjnej. Kompleksowe pulpity nawigacyjne, raporty i zintegrowana sztuczna inteligencja wspomagają proaktywne podejmowanie decyzji, dzięki czemu organizacje mogą przewidywać zakłócenia i formułować szczegółowe plany zakupów i sprzedaży na nadchodzące miesiące i lata. System można skalować, dzięki czemu pozwala on utrzymać wysoką sprzedaż i zadowolenie klientów na każdym poziomie rozwoju.
Jakie znaczenie ma zarządzanie zapasami?
Zarządzanie zapasami to praktyka śledzenia ilości, lokalizacji, jakości i innych atrybutów zapasów firmy od początkowego zakupu do sprzedaży wyrobów gotowych. Firmy wykorzystują praktyki zarządzania zapasami, aby usprawnić procesy produkcyjne, utrzymać wystarczającą ilość zapasów do realizacji zamówień klientów i zminimalizować koszty.
Jakie są 3 rodzaje systemów zarządzania zapasami?
Trzy rodzaje systemów zarządzania zapasami to systemy ręczne, okresowe i ciągłe. W przypadku systemu ręcznego zespoły liczą zapasy ręcznie i aktualizują informacje na papierze lub w arkuszach kalkulacyjnych. W przypadku systemu okresowego pracownicy rejestrują stany magazynowe w określonym czasie — na przykład co miesiąc lub co kwartał — zazwyczaj przy użyciu skanerów kodów kreskowych i oprogramowania do inwentaryzacji. W przypadku systemu ciągłego maszyny stale skanują numery śledzenia przesyłek, kody kreskowe lub etykiety RFID w celu śledzenia ruchu zapasów, a system zarządzania zapasami jest automatycznie aktualizowany w miarę otrzymywania, zamawiania, kompletowania i wysyłania towarów.
Jakie jest 5 głównych etapów zarządzania zapasami?
Pięć głównych etapów zarządzania zapasami można podsumować jako zamawianie zapasów, przechowywanie zapasów, rozpoczęcie produkcji, sprzedaż wyrobów gotowych i ponowne zamawianie zapasów. Dokładny sposób realizacji każdego etapu zależy od wymagań i zasad obowiązujących w danej branży lub organizacji.
Jaki jest główny cel zarządzania zapasami?
Głównym celem zarządzania zapasami jest zapewnienie, że idealne ilości surowców, produkcji w toku i wyrobów gotowych znajdują się we właściwych lokalizacjach we właściwym czasie, aby zmaksymalizować zyski i utrzymać zadowolenie klientów dzięki zrealizowanym zamówieniom.
Lepsze zarządzanie zapasami to tylko jeden ze sposobów, w jaki firmy pracują nad zwiększeniem rentowności w celu sfinansowania nowych inicjatyw. Poznaj 5 kolejnych działań, które warto podjąć już teraz.